Transplantacja , czyli przeszczep to zabieg polegający na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy (żywego lub zmarłego) i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep dla wielu osób ciężko chorych jest jedyną metodą uratowania życia. Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując narządy.
Data Ogólnopolskiego Dnia Transplantacji nie jest przypadkowa, albowiem dzień 26 stycznia 1966 roku rozpoczyna historię polskiej transplantologii . Wtedy miał miejsce pierwszy w Polsce udany przeszczep nerki. Wydarzenie miało miejsce w I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Kolejnym przełomem w polskiej transplantologii było pierwsze udane przeszczepienie serca, które przeprowadził profesor Zbigniew Religa w 1985 roku.
Od pierwszego przeszczepu w 1966 roku , na przestrzeni ponad 55 lat w Polsce wykonano blisko 37 tys. przeszczepów narządów, w tym także wielonarządowych. Najczęściej przeszczepiane narządy to: nerki, wątroba , serce, płuca. Przeszczepia się również tkanki, czyli szpik kostny.
Pomimo wzrostu wykonywanych transplantacji w ostatnich 20 latach, nadal ich liczba jest niewystarczająca. Na liście oczekujących na przeszczepienie w ubiegłym roku znajdowało się ponad 1800 osób.
W naszym kraju obowiązuje domniemana zgoda na bycie dawcą. Zgodnie z ustawą o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów jeżeli osoba, która ukończyła 18 lat i nie wyraziła w trakcie życia sprzeciwu na pobranie narządów i tkanek , po śmierci, można pobrać od niej narządy. W praktyce to jednak rodzina zmarłego najczęściej decyduje o tej możliwości, dlatego szersze informowanie społeczeństwa o możliwościach i skutkach transplantacji oraz wiedza rodziny na temat naszej woli jest istotna i pomaga bliskim podjąć decyzję szanującą wolę zmarłego.
Za życia sprzeciw można zgłosić w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów. Moc prawną ma również noszone przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie sprzeciwu lub oświadczenie ustne złożone w obecności dwóch świadków pisemnie przez nich potwierdzone.
W przypadku osób niepełnoletnich o pobraniu narządów decydują rodzice lub opiekunowie prawni.
Transplantologia jest dziedziną medycyny, która w ogromnym stopniu może rozwijać się i funkcjonować dzięki społecznej akceptacji, dlatego większa świadomość społeczeństwa, to większa ilość wykonywanych przeszczepów, to więcej uratowanych żyć.
